Schenking & veiling: De Collectie Aziatische kunst van Erik Maten en Hans van der Veer
Het is al de tweede keer in een jaar dat de Koninklijke Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst een groep kunstwerken geschonken krijgt, die voor de goede zaak geveild mogen worden.
Ditmaal zijn het Erik Maten (1944) en zijn partner Hans van der Veer (1951) die nog tijdens hun leven hun gehele kunstbezit belangeloos doneren aan de KVVAK.
Zij zijn al vele jaren lid van de Vereniging waarvan de collectie is ondergebracht in het Rijksmuseum in Amsterdam; topstukken daaruit worden in wisselende opstelling geëxposeerd in het Aziatisch Paviljoen van het Rijks, dat speciaal voor deze hoog aangeschreven verzameling is gebouwd.
Maten (Indoloog en jurist) en Van der Veer (metalograaf) verzamelden primair Zuid en Zuid-Oost Aziatische sculpturen, met name bronzen, aangevuld met een aantal tangka’s en Japanse rolschilderingen en prenten.
De belangstelling zat er al vroeg in, vooral bij Erik Maten, die van 1964 tot 1970 Sanskriet studeerde aan de Rijksuniversiteit van Utrecht, bij de bekende professor Gronda, met bijvak Kunstgeschiedenis aan de Gemeentelijke Universiteit van Amsterdam bij markante de professor Van Lohuizen. Ook studeerde hij Rechten aan de Universiteit van Amsterdam. De partners ontmoetten elkaar in 1974 in Arnhem en hebben vanaf de eerste aankoop samen verzameld. Die eerste aanwinst was een grote stenen, Thaise Boeddhakop, gekocht bij Siam galerie die gerund werd door ex-piloot Frits Vlieger. Bij hem kochten ze vaker, ‘we mochten betalen in termijnen, dat is belangrijk als je een beginnend verzamelaar bent en nog niet veel salaris hebt.’
Een andere lieveling is een Gandhara stucco hoofd, die zij kochten bij antiquair A. Vecht in de Amsterdamse Spiegelstraat. Om de hoek zat kunsthandel Paul Rutten, bij wie zij kunst uit het Himalayagebied verwierven. Het Gandhara stucco hoofd en twee vergulde Tibetaanse boeddha’s die zij daar vonden, houden de verzamelaars voorlopig nog bij zich, al hebben ze inmiddels aanzienlijk minder ruimte in het verzorgingshuis in Deventer waar zij onlangs naartoe verhuisden.
Op termijn worden ook die overgedragen aan de KVVAK, zoals alle ruim honderd objecten die hun collectie vormden.
Ook Jean Nies in Brabant was een handelaar bij wie zij graag kwamen; ze kochten er diverse beeldjes uit Birma, nu Myanmar. India was een geliefde reisbestemming, de verzamelaars bezochten het land maar liefst dertien keer met een groep van het India Instituut in Amsterdam: ‘Er reisden altijd experts mee, daar leerde je zoveel van- dat heeft enorm bijgedragen aan onze kennis.’
Drie overwegingen waren leidend bij hun manier van verzamelen: stijlkenmerken, iconografie en de authenticiteit van verworven stukken.
Het hindoeïsme kent een grote hoeveelheid godheden in een keur aan verschijningsvormen, en zij vonden het interessant om die verscheidenheid in hun collectie te laten zien.
Zo is er een 18de eeuws bronzen beeld van Candikeswara uit Zuid-India, Nayak periode (lot 3705) een Noord India bronzen groep van Hariti and Pancika, Pala Period, ca. 12e eeuw (lot 3703).
Een Nepalees repoussé met de olifantgod Ganesha (lot 3701) en een verfijnd Chinese bronzen beeld van Manjushri uit de Ming-periode met inscriptie op de basis (lot 3700).
Met het klimmen der jaren is het reizen minder geworden en vielen ook de aankopen terug, mede door de verslechterende gezondheid van beide verzamelaars. Al jaren geleden legden zij vast dat de KVVAK, waarvan zij zo lang lid zijn, hun complete kunstcollectie geschonken krijgt: ‘Bij de Vereniging zijn onze stukken in goede handen’, aldus beide gulle gevers.
Des te genereuzer is het dat zij volmondig akkoord gaan met het veilen van de stukken die niet passen binnen de collectie van de KVVAK. De opbrengst mag vrij en naar goeddunken besteed worden: ‘Wij vertrouwen er volledig op dat de opbrengst goed wordt besteed, of dat nu aan onderzoek is, aan educatie of aan aanwinsten. Wij zijn blij dat onze dierbare kunstvoorwerpen, direct of indirect, de Vereniging verder kunnen helpen om haar beleid voort te zetten.’
Tekst: Renée Steenbergen
vicevoorzitter Koninklijke Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst
Praktische informatie
De veiling van de stukken zal plaatsvinden op Dinsdag 14 mei na 14.00 uur.
De kijkdagen zijn donderdag 18 t/m zondag 21 april 10.00-17.00 uur en tevens donderdag 25 april – vrijdag 26 april 10.00-17.00 uur in veilinghuis de Zwaan.