Vietnam tentoongesteld- een recensie door John Kleinen

Wie de uitstekende Duits-Vietnamese expositie ’Archeologische Schatten van Vietnam’ in Herne (bij Bochum) gemist heeft, kan het komende jaar nog elders in Duitsland terecht. Vanaf 31 maart is deze 400 voorwerpen omvattende collectie nog te zien in Chemnitz (Staatliches Museum für Archäologie)  en vanaf 17 september tot 7 januari 2018 in Mannheim in het Reiss-Engelhorn Museum.

Wat deze expositie bijzonder maakt is de met grote zorg samengestelde collectie van topstukken uit Vietnam’s culturele erfgoed, aangevuld met een uitstekende documentatie in de vorm van kaarten en audio-visuele middelen en een zeer leesbare, zij het volumineuze, catalogus met onder andere ook een bijdrage van VVAK-lid William Southworth en Tran Ky Phuong.

De chronologische rangschikking op een bescheiden oppervlak van ongeveer 150 m2 omspant weliswaar een periode van dertig eeuwen, maar doorbreekt het gangbare patroon van ’n eenvormige historiografie waarbij de nadruk tot voor kort vaak viel op de culturele identiteit van de hoofdbewoners die aan het latere land hun naam gaven. De objecten uit het Zuid-Oost Aziatische stenen tijdperk completeren de vondsten uit andere periodes die zeker niet Vietnamees zijn. Een exacte kopie van een acht meter hoog portaal van een Cham-tempel verwijst nadrukkelijk naar een naburige van overzee komende cultuur waarmee de Viet hun voordeel hebben gedaan op het gebied van zeevaart, ambachten en taal. De kralenketting van Cham-rijken werd vanaf de 11e eeuw geassimileerd door naar het zuiden expanderende dynastieën uit het noorden. De recente opgravingen in de koninklijke Thang Long citadel van Hanoi completeren het beeld van een staatsstructuur die op velerlei gebied geïmpregneerd was door de politiek en militair machtige Chinese Han-staat, maar die zich na 1010 losmaakte uit het keurslijf van een aan China tribuut- plichtige vazalstaat. Met een schitterende houten Boeddhafiguur uit de Mekongdelta, waar de Vietnamezen pas aan het eind van de 18e eeuw arriveerden, wordt ook de belangrijke rol van de Khmer belicht. Vietnam’s recente geschiedenis is overigens niet vergeten: de 19e eeuw, tot voor kort door Hanoi-historici vooral bekeken door een eng-nationalistische rode bril, is symbolisch aanwezig met het bijna vijf kilo wegende massief-gouden regeringstempel van koning-keizer Ming Mang uit 1827. Daarnaast is ook aandacht besteed aan de buitenlandse contacten en inmenging sinds de 17e eeuw, inclusief de Nederlandse aanwezigheid. De “verdragsarbeiders” uit de DDR en de bootvluchtelingen – Duitsland heeft nu meer dan 120.000 Vietnamezen – zijn niet vergeten. Uiterst curieus is ook het tentoongestelde singeltje dat Vader Abraham produceerde met “het eerste Vietnamese vluchtelingenkoor uit Frankfurt am Main”. Voor wie de muziek erbij wil, kijk op Boote ohne Hafen (1979).

John Kleinen